Αθήναιου Βορβορυγμοί.

Θα έχετε παρατηρήσει πως όλες οι μεγάλες Όπερες κλείνουν πριν από το φινάλε με μια εντυπωσιακή άρια η οποία συνήθως είναι από τα πιο δημοφιλή κομμάτια της. Είναι η κορύφωση πριν από το δραματικό φινάλε, μια τεχνική που την απαντούμε και σε άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης.

Κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι τη λαμπρή σοδειά του Φθινοπώρου. Ως την τελευταία «λυρική κορώνα» πριν από το φινάλε του μεγάλου ελληνικού καλοκαιριού που ευτυχώς μας αφήνει για τόσο λίγο όσο για να το πεθυμήσουμε.

Το φθινοπωρινό πανηγύρι ξεκινά με τα όψιμα σταφύλια και τα μήλα και συνεχίζει με μια σειρά από υπέροχα φρούτα που «βάζουν δύσκολα» ακόμη και στους εμπειρότερους των μαγείρων : κυδώνια, κάστανα, ρόδια και λωτοί. Λίγο το αστραπιαίο πέρασμά τους από τις κουζίνες μας—μιας και η σοδειά τους διαρκεί για λίγο χρονικό διάστημα, λίγο η… ατίθαση φύση τους που βάζει αυστηρούς όρους σε όσους θελήσουν να τα χρησιμοποιήσουν ως υλικά μαγειρικής και τα φρούτα του φθινοπώρου έχουν κατακτήσει ιδιαίτερη θέση στις κουζίνες μας.

Στα μήλα, τα κυδώνια και τα ρόδια έχω αναφερθεί εκτενώς κατά το παρελθόν χωρίς να σημαίνει βέβαια πως έχουμε « κλείσει λογαριασμούς», ειδικά με τα τελευταία. Με τους λωτούς όμως μπορώ να πω ότι μόλις ξεκίνησα μια σχέση πάθους και φέτος το φθινόπωρο δεν υπάρχει μέρα που να μην έχω φάει λωτό και βέβαια δεν υπάρχει και μέρα που να μην έχω αναρρωτηθεί τι μπορεί να φτιάξει κανείς με αυτούς.

Οι λωτοί που βλέπετε στα μανάβικα δεν έχουν καμία σχέση με τους λωτούς που έφαγαν οι σύντροφοι του Οδυσσέα όταν ο ιντριγκαδόρος Ποσειδώνας τους οδήγησε στη Χώρα των Λωτοφάγων. Αυτό το γνωρίζουμε με βεβαιότητα γιατί το φρούτο που απολαμβάνουμε σήμερα έφτασε στη Μεσόγειο μόλις το 19^ο αιώνα.

Το μυστήριο των ομηρικών λωτών είναι ένα καλό παράδειγμα για το πόσο σημαντική είναι η μελέτη της Ιστορίας της Διατροφής. Η λύση του διατροφικού αυτού μυστηρίου,θα μας βοηθούσε σημαντικά στη μελέτη της ιστορικότητας της Οδύσσειας. Εάν γνωρίζαμε ποιοι ακριβώς ήταν οι Ομηρικοί λωτοί θα μπορούσαμε να πούμε ποια ήταν η χώρα στην οποία έφτασε ο Οδυσσέας προσπαθώντας να παρακάμψει το Μαλέα, εννιά μερόνυχτα πέρα από τα Κύθηρα, όπως διηγείται ο ίδιος στο βασιλιά Αντίνοο.

Για κακή μας τύχη όμως οι αρχαίες πηγές δε συμφωνούν σε ποιο δέντρο ή φυτό αντιστοιχεί ο « μελιστάλαχτος καρπός» της Οδύσσειας και τα αρχαιογνωστικά λεξικά παραπέμπουν σε τέσσερα τουλάχιστον διαφορετικά φυτά : το λωτό του Αιγαίου (Nymphaea lotus),κρίνο του νερού, που εικονίζεται στις κυκλαδικές και τις μινωικές τοιχογραφίες, τον ινδικό λωτό (Nelumbo Nucifera),που είναι εδώδιμος,το κοινό τριφύλλι,που με το όνομα λωτός μνημονεύεται συχνά στα ομηρικά έπη ως τροφή αλόγων,τελος τη τζιτζιφιά (Ziziphus Lotus),και φαίνεται ν’αντιστοιχεί περισσότερο στην ομηρική περιγραφή του λωτού των Λωτοφάγων.

Ο λωτός που τρώμε σήμερα λοιπόν έφτασε στα μέρη μας τον 19οαι. από την Ιαπωνία. Οι Ινδιάνοι της Βορείου Αμερικής επισημαίνουν πως το φρούτο του λωτού το τρως μόλις πέσει η πρώτη παγωνιά,δηλαδή στα τέλη του Οκτωβρίου. Στην αγορά βρήκα λωτούς από την Κορινθία και εισαγωγής από την Ισπανία. Χωρίς δισταγμό προτιμείστε τους πρώτους γιατί δεν υπάρχει σύγκριση με τους δεύτερους.Οι λωτοί ωριμάζουν και αρωματίζονται πολύ ωραία εάν τους κλείσετε προσεκτικά σε χαρτοσακούλα μαζί μ’ένα πορτοκάλι και ένα λεμόνι για δύο-τρεις μέρες. Εννοείται,πως τρώγονται μόνον όταν ωριμάσουν πολύ( τουλάχιστον η ποικιλία που έχουμε στην Ελλάδα).

Τι μπορεί να κάνει κανείς με τους λωτούς; Δύσκολη η ερώτηση γιατί έχουμε να δουλέψουμε μ’έναν πολτό φρούτου. Το Larousse Gastronomique δίνει μια συνταγή για αρωματικό σορμπέ και εγώ έβγαλα ένα ενδιαφέρον τσάτνευ που μπορεί να συνοδεύσει ψητό κοτόπουλο ή κρέας.

Σορμπέ λωτού.

Διαλέγετε 6 ώριμους λωτούς. Κόβετε πολύ προσεκτικά το κοτσάνι και με τη βοήθεια ενός κουταλιού τους αδειάζετε πολύ προσεκτικά για να μην τραυματίσετε τη φλούδα τους. Βάζετε σε καθένα από τα άδεια πλέον φρούτα ένα κουταλάκι του γλυκού μπράντυ και τα αφήνετε να μαριναριστούν με αυτό για μία τουλάχιστον ώρα. Χτυπάτε στο μπλέντερ τη σάρκα των λωτών που έχετε αφαιρέσει μαζί με 2 φλυτζάνια παγωμένο ( στην κατάψυξη) χυμό ανάνα. Περνάτε τον πολτό των λωτών με τον ανανά από λεπτό σουρωτήρι και στη συνέχεια γεμίζετε με αυτόν τους λωτούς. Καταψύχετε για δύο ώρες και σερβίρετε.

Τσάτνευ λωτού με πορτοκάλι.

Οι λωτοί έχουν αρκετά μεγάλη ποσότητα βιταμίνης C και Β καροτίνης όμως έχουν ελάχιστη πηκτίνη γιαυτό και εάν τους βράσουμε μαζί με πορτοκάλι ( που έχει πολύ μεγάλη ποσότητα σε πηκτίνη) καταφέρνουμε να πήξουν χωρίς να προσθέσουμε μεγάλη ποσότητα ζάχαρης. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

Χρειαζόμαστε τον πολτό από 6 λωτούς. Ένα πορτοκάλι κομμένο σε μικρούς κύβους ( μαζί με τη φλούδα),1 κουτ. της σούπας ζάχαρη,1 κουτ.γλ. τζίντζερ σε σκόνη,ελάχιστο μοσχοκάρυδο.

Βάζετε όλα τα υλικά σε μια αβαθή κατσαρόλα και βράζετε σε μέτρια φωτιά για 45’ ανακατεύοντας σποραδικά και προσέχοντας να μην «πιάσει» η κατσαρόλα. Όταν το τσάτνευ πήξει, το κατεβάζετε από τη φωτιά και προσθέτετε σε αυτό μια κοφτή κουταλιά της σούπας βαλσαμικό ξύδι.

Εναλλακτικά μπορείτε να προσθέσετε τριμμένο γαρύφαλλο ή σταφίδες εφόσον σας αρέσουν οι πιο γλυκές γεύσεις.

Σερβίρεται ως συνοδευτικό σε ψητά κρέατα και πουλερικά.

Δημοσιεύθηκε στο Flash.gr στις 9/11/05